Dişte meydana gelmiş çürüklerin temizlenmesi ile oluşan boşluğun ya da kırıkların oluşturduğu madde kayıplarının düzeltilerek, hazırlanan boşluğun (kavitenin) yapay bir dolgu malzemesi ile doldurulmasıdır.
Diş Çürüğü
Diş çürüğü, günümüzde birden fazla sebebe bağlı olarak diş dokularında oluşan bir hastalık olarak tanımlanmaktadır. Diş çürüğünün başlıca etkenleri, aşağıdaki maddelerde listelenmiştir:
Diş Çürüğü Etkenleri:
- Bakteri plağı
- Mikroorganizmalar
- Kişisel etkenler (Dişin yapısı, tükürüğün bileşimi, genetik yapı vs.)
- Karbonhidratlı gıdalar (Şeker, un vs.)
- Zaman (Besinlerin ağızda kalış süresi)
Dişlerimiz Nasıl Çürüyor?
Ağızda bakterilerin oluşturduğu bakteri plağı, şekerli ve unlu yiyeceklerin ağızda kalan artıklarından asit oluşturabilmektedir. Dişin mineral dokusunu çözen bu asitler, minenin yapısını bozarak, diş üzerinde çürük adını verdiğimiz madde kayıplarının oluşmasına neden olur.
Diş çürükleri; dişin çiğneme yüzeyinde, dişlerin birbirine temas eden ara yüzlerinde veya dişlerin kole bölgelerinde (dişetine yakın bölgelerinde) oluşabilir. Gözle görülebilen yüzeylerde oluşan kahverengilik veya oyukların tespit edilmesi kolaydır. İki diş arasında kalan gizli çürükler, uzun süre fark edilmez. Belirti oluşturmamış çürüklerde, röntgen ile teşhis de gereklidir.
Dişin mine dokusunda başlayan çürüme, tedavi edilmediğinde dentin dokusuna ilerler. Dentin, mineye göre daha kolay çözünen bir yapıdadır ve bu nedenle dentinde çürüğün ilerlemesi daha hızlıdır. Dentin dokusuna ulaşmış bir çürükte sıcak, soğuk, tatlı gibi etkenler sonucunda hassasiyet oluşabilir. Oluşan bu hassasiyet, etken ortadan kalktığında geçer. Bu durumda tedavi en iyi ihtimalle büyük bir dolgu olacaktır. Ancak, ağrı sürekli hale gelmiş ise; çürük, dişin damar-sinir paketinin toplandığı pulpa odasına ilerlemiş demektir ve kanal tedavisi yapılması gerekir.
Kompozit Dolgu
Silikondioksit parçacıkları içeren plastik esaslı bir karışımdır. Çeşitli renk seçenekleri sayesinde dişteki varlığı fark edilmez ve dolayısıyla estetik-beyaz dolgu olarak da adlandırılır. Bir dönem sadece ön dişlerde kullanılan materyal, çeşitli yöntemlerle güçlendirilerek azı dişler için de uygun hale getirilmiştir. Özel bir bağlayıcı ajan kullanılarak dişe yerleştirilen dolgu malzemesi ışık cihazıyla sertleştirilir ve cilası aynı seansta gerçekleştirilir.
Kompozit Laminate Veneer (Bonding)
Bonding, dişteki kırık ve çatlakları onarmak ya da özellikle ön dişlerde şekil ve renk değiştirmek için kullanılır. Önce yapıştırılacak kompozit malzemenin rengi ile doğal dişinizin rengi birbirine uyumlu hale getirilir. Daha sonra dişiniz hafifçe asitlenerek pürüzlendirillir, buraya yapıştırma malzemesinin sıkı yapışmasını sağlamak için bir bant uygulanır. Kompozit malzeme uygulandıktan sonra dişe oturtulup yüksek yoğunluklu ışıkla sertleştirilir. Daha sonra da doğal görünüm için parlatılır. Bonding, küçük alanlar üzerinde etkilidir çünkü daha geniş alanlar kırılmaya müsaittir.
Çoğunlukla ön dişlerin yüzeyinden hiç madde kaldırılmadan, hekimin direkt olarak hastanın kendi dişleri üzerinde kompozit dolguları tabaka tabaka işleyerek oluşturduğu estetik restoratif işlemlerdir. Bu uygulama tek bir seansta bitmektedir. Ancak, kullanılan materyalin özelliği dolayısı ile alışkanlıklara bağlı olarak renklenmeler oluşabilir, dikkatsiz kullanımlar sonucu kırılma meydana gelebilir. Bununla birlikte oluşan sıkıntıların tamiri yine tek seansta yapılabilir.
Porselen Dolgular (İnley/Onley)
Koyu metal amalgam dolgular ya da eskimiş kompozit dolgular, zaman içinde dolgu ve dişin birleşme noktasında sızıntı oluştuğu için değiştirilmeleri gerekebilir. Ayrıca, dolguların uyumlarının bozulması ile dişlerin çatlayıp kırılmasına neden olabilirler. Diş rengindeki inlay-onlay dolgular doğal dişiniz ile renk olarak çok uyumlu olduklarından neredeyse fark edilmezler.
Porselen dolgular, üstün estetiğin yanı sıra, dişlerle optimum düzeyde kontak sağlamaktadır. Bu dolgu, ağız dışında laboratuvar ortamında hazırlanır. Dişin kırık, çürük veya eski dolgulu kısmı uzaklaştırıldıktan sonra, kalan sağlam bölümün ölçüsü alınarak laboratuvara yollanır. Ağızdaki sağlıklı diş dokusuna dokunulmaz. Laboratuvarda oluşturulan model üzerinde hazırlanan porselen dolgular, estetik ve fonksiyonel bütünlük sağlar. Hasta bir sonraki seansa geldiğinde, cilalanmış olan porselen dolgu kaviteye yapıştırılır.
Dişin sertliğine oldukça yakın ve dişeti ile uyumlu bir malzeme olan bu özel porselen dolguların kenar sızıntısı minimum seviyededir, bu nedenle oldukça uzun ömürlüdür.
Porselen Laminate Veneer
Dişler yaklaşık 0.5 mm. kadar ön yüzeylerinden aşındırarak hazırlanır. Ölçü alınır ve porselen yapılar teknisyen tarafından hazırlanır. Bu porselenler tırnak kalınlığındadır ve kabuğa benzerler. Doğal dişlerinizin üzerlerine yapıştırılırlar. Renksiz ve şeffafa yakındırlar ve bu nedenle üzerine yapıştırılan dişin şekline, büyüklüğüne, rengine ve uzunluğuna uygun olarak doğal bir görünüm verirler. Porselen kaplamalar; rengi bozulmuş, yıpranmış ya da eğri dişler, lekelenmeler, pozisyon ve seviye farklılıkları, dişler arasındaki aralıklar gibi problemlere çözüm olarak tercih edilebilirler.
Porselen Laminate Veneer nasıl bir tedavidir?
Porselen Laminate Veneer, yaprak porselen diye de adlandırdığımız çok ince kalınlıkta porselenlerdir. İstenen renk, boy ve formda özel olarak hazırlanmış bir porselen tabakasının dişin ön yüzüne yapıştırılması tekniğidir. Dişin sadece ön yüzünden, ortalama 0,5 mm kesim yapmak bu uygulama için yeterlidir. Bazen kesim yapılmadan da işlem yapılabilir.
İlk muayenede dişler kesilmeden önce ölçü alınır. Bu ölçüden elde edilecek model ile laboratuvarda mum model hazırlanır. Ayarlanan randevuda model aracılığıyla dişlerin son hali hasta ağzında gösterilebilir. Doktor ile hastanın yapılacak porselenlerin son halini değerlendirerek fikir birliğine varabilmesi sağlanabilir.
Hastanın da onayı alındıktan sonra, ölçü alınıp laboratuvara gönderilir. Laboratuvarda hazırlanan laminaların provaları klinikte tamamlandıktan sonra, ideal formlar için son karar verilir ve laminate porselenler yapıştırılarak işlem tamamlanır.
Porselen Laminate Veneer avantajları nelerdir?
İlerleyen yıllarda porselenin yapısından kaynaklanan herhangi bir renk değişikliği olmamaktadır. Yaprak porselende çok az diş dokusu kesildiği için çok daha fazla diş dokusu korunabilir.
Porselen laminate veneer ne kadar sürede yapılabilir?
Hazırlık aşaması yaklaşık 7-10 gün sürmektedir. Diş eti düzenlemeleri gereken durumlarda bu süre uzayabilir. Hazırlıklar tamamlanıp dişler kesildikten sonra ise 7-10 gün içinde dişlerinize kavuşabilirsiniz.
Porselen laminate veneer ağrılı bir işlem midir?
Dişinizin ön yüzeyindeki mine tabakası kesildiği için hafif sıcak-soğuk hassasiyeti hissedebilirsiniz Dişleriniz kesildikten sonra dilinizle ön bölgede pürüzlü yüzeyler hissedebilirsiniz. Bu sebepler ve estetik olarak sorun yaşamamanız için dişleriniz kesildikten sonra bekleme döneminde size geçici dişler hazırlanıp takılır.
Yaprak porselenden yapılan dişlerin ömrü ne kadardır?
Hasta düzenli olarak ağız bakımını yaparsa, 6 aylık düzenli kontrollerine gelirse, bu konuda herhangi bir problem yaşamaz. Kullanıma bağlı olarak süre değişebilir, 20-30 yıl olabileceği gibi 5-6 yılda problem yaşayabilen hastalar da olabilir.
Full Porselen Kuronlar
Full porselen kuronlar, ışığı farklı derecelerde geçiren sertleştirilmiş porselen ile doğal dişlerin ışık geçirgenliğine en yakın seçeneği oluştururlar. Full porselenler hem mekanik hem de kimyasal olarak dişe tutunurlar. Full porselen kuronlar, içerikleri nedeniyle dişetine dost materyallerdir.
Zirkonyum Kuronlar
Zirkonya, alt yapı yüksek kırılma dayanımı ve sertliği ile ön ve arka bölge diş eksikliklerinde başarıyla kullanılabilmektedir. Zirkonya seramiklerde alt yapı metalinin beyaz renkli oluşu, estetik kaygıları ortadan kaldırmıştır. Böylelikle hem estetik hem de kırılmaya dayanıklı kronlar yapmak mümkün hale gelmiştir.
En İyi Dolgu Çeşidi Hangisidir?
Aynı dolgu çeşidi herkes için uygun olmayabilir. Sizin için uygun dolgu çeşidi çürüğün büyüklüğü, belirli maddelere karşı mevcut olan alerji durumunuz ve dolgunun yapılması gereken bölgeye göre belirlenir.
Çürükler Nasıl Önlenir?
İlk yapılması gereken şey, 6 ayda bir diş hekimi kontrolüne gitmek ve onun önerilerini uygulamak olmalıdır.
Dişlerin üzerindeki gıda artıkları ve plak tabakasının ürettiği asitler, bazen sadece tükürük tarafından nötralize edilebilir. Bu nedenle şekersiz sakız çiğneyerek, tükürük akışını arttırmamız faydalıdır. Akıcı, bol tükürüğün yeterince asit tampon kapasitesi ve ağız içi yıkama özelliği vardır. Tükürük gıda artıklarını uzaklaştıracak ve şekerleri çözecektir. Fakat çoğu zaman tükürük, çürüklerle tek başına mücadele edemez. Kendiliğinden olan bu savunma, bazen hızla ilerleyen çürük karşısında yetersiz kalabilir.
Çürüklerle mücadele etmenin en iyi yolu, düzenli diş fırçası ve diş ipi kullanımıdır. Diş fırçası, plağın mekanik olarak uzaklaştırılmasında en önemli rolü oynar. Ayrıca dilin fırçalanması da gıda artıklarını uzaklaştıracaktır. Diş ara yüzlerinin temizliği, diş ipi kullanımı ile tam olarak sağlanabilir. Minenin zayıfladığı, ancak daha çürüğün oluşmadığı durumlarda florür uygulamaları da mineyi tekrar kuvvetlendirerek remineralizasyonu sağlamaktadır.
Eğer diş hekiminiz, çürüğe eğiliminiz olduğunu düşünüyorsa size özel macunlar, gargaralar önererek, bu riskinizi düşürmeye çalışacaktır.
